บริหารจัดการน้ำในพื้นที่จำกัด กับการทดลองไฮโดรเจล
ในพื้นที่เกษตรบนที่สูงและขาดแคลนน้ำแห่งหนึ่งของประเทศไทย มีการริเริ่มทดลองเทคโนโลยีใหม่เพื่อแก้ปัญหาการใช้น้ำอย่างสิ้นเปลือง ด้วยแนวคิดการบริหารจัดการน้ำร่วมกับการใช้ “ไฮโดรเจล” ซึ่งเป็นนวัตกรรมที่ช่วยเก็บกักน้ำและธาตุอาหารไว้ให้พืชใช้ได้อย่างยั่งยืน
แปลงเกษตรทดลองแห่งนี้อยู่ในพื้นที่กึ่งภูเขาที่มีทรัพยากรน้ำจำกัด เกษตรกรจึงต้องขุดบ่อบาดาลเพื่อดึงน้ำมาใช้ พร้อมทั้งติดตั้งระบบพลังงานแสงอาทิตย์ (โซล่าเซลล์ 100%) เพื่อปั๊มน้ำและจ่ายน้ำให้พืชโดยไม่ต้องพึ่งพาไฟฟ้าจากสายส่ง
สิ่งที่โดดเด่นในระบบนี้คือการใช้น้ำผ่านท่อใต้ดิน โดยการฝังท่อความลึกประมาณ 50 เซนติเมตร พร้อมโรยหินรองพื้นเพื่อช่วยกระจายน้ำให้ทั่วถึงรากพืช วิธีนี้สามารถลดการระเหยของน้ำและให้ความชุ่มชื้นเฉพาะบริเวณที่จำเป็น ส่งผลให้ใช้น้ำน้อยลงกว่าเดิมหลายเท่า
อีกหนึ่งหัวใจสำคัญของการทดลองนี้คือ “ไฮโดรเจล” ซึ่งเป็นสารอุ้มน้ำที่พัฒนาร่วมกับภาคเอกชน บริษัท IRPC จำกัด (มหาชน) ไฮโดรเจลรุ่นทดลองนี้ประกอบด้วยธาตุอาหาร NPK ฮิวมัส และนาโนซิงค์ออกไซด์ ช่วยให้พืชได้รับน้ำและอาหารอย่างต่อเนื่อง และสามารถย่อยสลายอยู่ในดินได้นานถึง 1 ปี
การทดสอบเปรียบเทียบต้นทุเรียนที่ปลูกด้วยระบบให้น้ำปกติและระบบให้น้ำร่วมกับไฮโดรเจล พบว่าการใช้น้ำลดลงถึง 4 เท่า ขณะที่ผลการเจริญเติบโตไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ นอกจากนี้ยังช่วยลดต้นทุนด้านปุ๋ยและการสึกหรอของเครื่องจักร
เกษตรกรเปรียบไฮโดรเจลว่าเป็นเสมือน “กระปุกออมสิน” ของพืช ที่คอยกักเก็บน้ำและธาตุอาหารไว้ใช้ตามความต้องการ และปล่อยออกมาอย่างต่อเนื่องโดยไม่สูญเปล่าไปกับน้ำใต้ดิน
แม้จะยังอยู่ในระยะทดลอง แต่ผลที่ได้จากโครงการนี้ชี้ให้เห็นถึงความเป็นไปได้ของ “เกษตรแม่นยำ” ที่ช่วยลดต้นทุน เพิ่มประสิทธิภาพ และตอบโจทย์การทำเกษตรในยุคที่น้ำเป็นทรัพยากรมีค่า
