โดยเหตุผลของการเสนอร่างพระราชบัญญัติดังกล่าวเนื่องมาจากพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 ที่ใช้บังคับอยู่ในปัจจุบันนั้น มีอำนาจให้กับนายกรัฐมนตรีโดยตรง และมีข้อกำหนดหลายอย่างที่บังคับในสิทธิและเสรีภาพ ซึ่งการได้ประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินครั้งนี้ มีตั้งแต่เมื่อวันที่ 26 มีนาคม 2563 และประกาศขยายระยะเวลาออกไปอีก 2 ครั้ง ด้วยข้ออ้างว่าเพื่อแก้ไขสถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัส COVID-19 จนถึงปัจจุบันแม้ว่าจะไม่พบผู้ป่วยรายใหม่ภายในประเทศเป็นเวลาถึง 23 วันติดต่อกัน บ่งชี้ว่าสถานการณ์ขณะนี้ควบคุมได้ ไม่มีความฉุกเฉินอีกแล้ว
ดังนั้น พรรคก้าวไกลจึงขอเสนอร่างดังกล่าว ที่จะมีผลเป็นการยกเลิกพระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน พ.ศ. 2548 และมีสาระสำคัญที่ ได้แก่
1. ให้การประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินโดยฝ่ายบริหารสามารถใช้บังคับได้ไม่เกิน 30 วัน โดยต้องได้รับความเห็นชอบจากสภาผู้แทนราษฎรภายใน 7 วันนับแต่วันประกาศ รวมถึงในการขยายระยะเวลาแต่ละครั้ง และนายกรัฐมนตรีจะต้องทำรายงานผลการแก้ไขสถานการณ์ฉุกเฉินต่อสภาผู้แทนราษฎรด้วย
2. ยกเลิกอำนาจในการออกข้อกำหนดห้ามนำเสนอข่าวสาร เพื่อให้สื่อมีอิสระในการเผยแพร่ข้อมูลข่าวสาร
3. ยกเลิกข้อยกเว้นที่ให้ข้อกำหนด ประกาศ คำสั่ง หรือการกระทำภายใต้การประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินไม่ให้อยู่ในเขตอำนาจของศาลปกครอง และยกเลิกข้อยกเว้นให้พนักงานเจ้าหน้าที่ไม่ต้องรับผิดทั้งทางแพ่ง ทางอาญา และทางวินัย เพื่อให้การใช้อำนาจภายใต้การประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินถูกตรวจสอบได้โดยองค์กรตุลาการ 4. ในการจับกุมและควบคุมตัวบุคคลที่ต้องสงสัย ต้องควบคุมตัวได้ไม่เกิน
48 ชั่วโมง, ต้องควบคุมตัวภายในสถานีตำรวจที่ญาติและทนายความเข้าถึงได้
ทั้งนี้ สถานการณ์ฉุกเฉินที่ผู้ใช้อำนาจมีความรับผิดชอบต่อประชาชน และใช้อำนาจที่ประชาชนมอบหมายให้แก้ไขสถานการณ์ฉุกเฉินได้โดยเกิดประโยชน์สูงสุดต่อประชาชนอย่างแท้จริง
