“ในโลกของพรรณไม้พื้นถิ่นของไทย ยังมีพืชอีกมากที่ไม่เป็นที่รู้จักในวงกว้าง แต่กลับมีความงดงามและคุณค่าทางยาซ่อนอยู่ หนึ่งในนั้นคือ “ข้าวหลามดง” พืชขนาดเล็กจากป่าธรรมชาติที่นอกจากจะมีรูปลักษณ์สะดุดตา ยังมีสรรพคุณที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์และศึกษาอย่างยิ่ง“
ลักษณะเด่น
ข้าวหลามดงเป็นไม้ต้นขนาดเล็กในวงศ์ ANNONACEAE ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ใบเป็ยใบเดี่ยวเรียงสลับกันเป็นระนาบเดียว ดูเรียบง่ายแต่มีเสน่ห์ ดอกเดี่ยวสีเหลืองนวลหรือชมพู ออกตามลำต้นและกิ่ง สร้างความประหลาดใจให้กับผู้พบเห็น ผลเป็นแบบผลกลุ่ม โดยมีผลย่อยทรงกลมหรือทรงกระบอก 8–15 ผล เมื่อสุกอาจมีสีสันสวยงาม
ถิ่นกำเนิดและนิเวศวิทยา
พืชชนิดนี้มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทยและลาว พบได้ในหลากหลายสภาพป่า
-ป่าที่พบ: ป่าผลัดใบ ป่าดิบแล้ง และป่าใกล้เขาหินปูน
-ระดับความสูง: ตั้งแต่ 200 ถึง 1,150 เมตรจากระดับน้ำทะเล
- การกระจายตัวในไทย: พบมากในภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันออก
สรรพคุณทางยา
ข้าวหลามดงไม่เพียงแต่สวยงาม แต่ยังมีสรรพคุณทางยาที่เป็นประโยชน์ โดย แก่น: สามารถนำมาผสมกับแก่นส้านดินและรากเคด แช่น้ำดื่มเพื่อ แก้ซางเด็กและ บำรุงกำลัง: ผสมกับสมุนไพรอื่น ๆ ดองเหล้าหรือต้มน้ำดื่ม บำรุงกำลัง ได้อีกด้วย
อ้างอิง : กกยาอีสาน น. 127 และ พรรณไม้พื้นบ้านอีสาน เล่ม 1 น. 40–41 สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช
