นายกรณ์ จาติกวณิช อดีตรองหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์ และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง โพสต์ข้อความผ่านเฟสบุ๊คส่วนตัว ‘Korn Chatikavanij‘ กล่าวชักชวนให้ชาวไทยหันมาทำ Facebook ของประเทศไทยเองดีหรือไม่ โดยระบุว่า ในยุคแรกๆการใช้ FB จะใสซื่อมาก เป็นยุคที่ FB จะเน้นคำขวัญว่า ‘Free. And always will be” (ฟรี และจะฟรีตลอดไป) แต่นั่นคือสมัยก่อนที่มีการนำ algorithms มาใช้ในการกดสิทธิ์ว่าเราสามารถ ‘เห็น’ อะไรบ้าง ‘ไม่เห็น’ อะไรบ้าง และก่อนที่บริษัท FB จะจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ และมียุทธศาสตร์การแสวงกำไรจากการโฆษณา โดยอาศัยความได้เปรียบจากการวิเคราะห์ความคิดของเราในระบบของเขา เพื่อนำผลการวิเคราะห์ไปขายให้กับผู้ซื้อโฆษณา
“อย่างเวลาผมคุยทาง social กับเพื่อนๆว่าอยากไปเที่ยวญี่ปุ่น แล้วมีโฆษณาโรงแรมญี่ปุ่นปรากฎในฟีดผมทันทีนั้น ถามว่าผมชอบไหม ผมก็ต้องตอบว่าไม่ชอบและทุกครั้งจะรู้สึกเหมือนถูกใครแอบดักฟัง แต่ก็ถือว่าไม่ใช่เรื่องใหญ่ พอทนได้เพื่อแลกกับบริการที่ใช้โดยไม่ต้องเสียเงิน (ผมหลีกเลี่ยงคำว่า ‘ฟรี’ เพราะไม่ได้ฟรีจริงเนื่องจากเขาเอาดาต้าเราไปใช้งาน)” นายกรณ์ กล่าว
นายกรณ์ กล่าวต่อว่า แต่ข่าวล่าสุดที่ปรากฏว่า FB ได้ขายข้อมูลลักษณะนี้ให้ที่ปรึกษาการเลือกตั้งต่างชาตินำมาใช้ในการ ‘แทรกแซงความคิด’ ของผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งในอเมริกา (และคงจะในประเทศอื่นๆด้วย) ทำให้ตนมองว่านี่เป็นการละเมิดอย่างรุนแรง นอกเหนือจากนี้ เราจะสังเกตได้ว่าหน้า Page ต่างๆที่เราติดตามอยู่จะแทบไม่เคยปรากฏให้เราเห็น ซึ่งสำหรับผม (อาจจะต่างกับคนอื่น) ตนสนใจอ่านความเห็นจากเพจที่ติดตาม มากกว่าสนใจเรื่องที่มีสาระน้อยกว่า ของเพื่อนหรือญาติพี่น้อง ซึ่งวันๆ feed จะเต็มไปด้วยเรื่องราวการกินดื่มหรือการบ่นโน่นนี่นั่นโดยคนเดิมๆไม่กี่คน ในขณะที่เพจต่างๆที่เคยกดไลค์ติดตามแทบไม่เคยโผล่ ทั้งหมดนี้เลยทำให้ตนเริ่มคุยกับน้องๆในวงการ tech ว่าเราสามารถสร้างระบบ social ของไทยเราเองได้หรือไม่ อาจเป็นทีไม่มีการโฆษณาเป็น revenue model หรืออย่างน้อยเป็นระบบที่ผู้ใช้มีอำนาจจากการเป็นเจ้าของดาต้าของตัวเองมากกว่าปัจจุบัน
นายกรณ์ กล่าวด้วยว่า คนไทยเป็นประเทศที่ใช้ FB มากที่สุดประเทศหนึ่งในโลก แต่คนไทยไม่น้อยเริ่มเซ็งกับวิธีการของ FB ที่นับวันดูเหมือนจะใส่ใจกับรายได้และผู้ถือหุ้นมากกว่าสมาชิกผู้ใช้บริการ นอกจากนี้รัฐสภาในหลายประเทศแสดงความกังวลในนโยบายของ FB ที่ไม่รับผิดชอบต่อข้อความเท็จที่ปรากฏในระบบของตนและนี่ยังไม่นับประเด็นว่า FB สร้างรายได้จากคนไทยมหาศาลแต่แทบไม่เสียภาษีให้รัฐไทยเลย
“เรื่องนี้หากเราไม่ทำอะไรอาจส่งผลต่อความมั่นคงของประเทศได้ ผมไม่ได้พูดเกินความจริง ไม่คิดไม่ได้แล้วครับถึงเวลาที่ FB จะมีคู่แข่งได้แล้ว เป็นคู่แข่งที่มี business model ที่ต่างกัน คนไทยเราเป็นผู้ใช้เยอะ เราน่าจะเป็นผู้ก่อตั้ง platform ใหม่ได้” นายกรณ์ กล่าว
