“ดาดชมพู” หรือ Begonia hymenophylla Gagnep. พรรณไม้เล็กแต่ทรงคุณค่า เป็นตัวชี้วัดสภาพแวดล้อมที่สมบูรณ์ พบขึ้นเฉพาะในพื้นที่ชุ่มชื้น ร่มรื่น และอุดมด้วยความหลากหลายทางชีวภาพ ล่าสุดมีการค้นพบงดงามกลางหินทรายบริเวณบ้านชมพู อำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก ติดเขตอุทยานแห่งชาติทุ่งแสลงหลวง
“ดาดชมพู” ดอกไม้เล็กแห่งผืนป่าที่บอกเล่าความอุดมสมบูรณ์
ในผืนป่าของอำเภอเนินมะปราง จังหวัดพิษณุโลก มีดอกไม้เล็ก ๆ สีชมพูอมม่วงบานสะพรั่งอยู่เงียบ ๆ ท่ามกลางร่มเงาของไม้ใหญ่ “ดาดชมพู” หรือชื่อทางวิทยาศาสตร์ Begonia hymenophylla Gagnep. คือพรรณไม้พื้นถิ่นที่นักอนุกรมวิธานและนักอนุรักษ์ให้ความสนใจเป็นพิเศษ เพราะมันไม่เพียงแต่สวยงาม หากยังทำหน้าที่เสมือน “เครื่องบ่งชี้สุขภาพของป่า”
พืชชนิดนี้มักพบเฉพาะในบริเวณที่มีร่มเงาใกล้ลำธาร และมีความชื้นสูง มักขึ้นตามหินทรายในพื้นที่ที่ยังคงความสมบูรณ์ของระบบนิเวศ ภาพถ่ายชุดนี้ถ่ายทอดโดย คุณบุญสืบ เผือกอ่อน ประชาชนนักอนุรักษ์บ้านชมพู ผู้บันทึกความงามของธรรมชาติรอบหมู่บ้านไว้เป็นหลักฐานทางสายตา
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ดาดชมพูเป็นไม้ล้มลุกขนาดเล็ก สูงราว 10 เซนติเมตร ลำต้นสีแดงเข้ม ใบกลมหรือรูปหัวใจ เส้นผ่านศูนย์กลาง 1–3 เซนติเมตร ผิวใบหนา อวบน้ำ และมีขนคล้ายหนามทู่ขนาดเล็ก ขอบใบจักซี่ฟันห่าง ๆ ดอกของมันแยกเพศแต่ร่วมต้น ออกเป็นช่อกระจุกที่ปลายยอด สีชมพูสดอมม่วง ผลเป็นรูปไข่มี 3 ปีกไม่เท่ากัน เมื่อแก่จะแตกออกเผยเมล็ดเล็กสีน้ำตาล
ดัชนีชีวิตแห่งความสมบูรณ์
การพบ “ดาดชมพู” ในพื้นที่ใด หมายถึงพื้นที่นั้นยังมีความชุ่มชื้นเพียงพอ มีร่มเงา และมีคุณภาพอากาศที่ดี พืชชนิดนี้จึงถือเป็นหนึ่งในดัชนีชีวภาพที่ช่วยยืนยันถึงสมดุลของระบบนิเวศป่าธรรมชาติได้อย่างชัดเจน
ธรรมชาติได้สื่อสารกับเราผ่านสิ่งเล็ก ๆ เช่น “ดาดชมพู” — ดอกไม้ที่ไม่ได้มีเพียงความงดงามทางสายตา แต่ยังเปล่งประกายความหมายลึกซึ้ง ว่าผืนป่าไทยยังคงมีชีวิต และสมบูรณ์ให้เรารักษาไว้ตราบนานเท่านาน
ภาพถ่าย: บุญสืบ เผือกอ่อน
ข้อมูลอ้างอิง: อนุกรมวิธานพืช
