จากวัชพืชริมทางสู่สมุนไพรพื้นบ้านทรงคุณค่า “หญ้าใบพริก” หรือ “บุษบาริมทาง” พืชดอกขาวแต้มม่วงที่หลายคนมองข้าม กลับแฝงด้วยประโยชน์มากมาย ทั้งใช้ปรุงอาหารพื้นถิ่น และเป็นยาธรรมชาติที่สืบทอดจากภูมิปัญญาชาวบ้าน
เสน่ห์ “หญ้าใบพริก” สมุนไพรเบญจรงค์ห้าสี
ท่ามกลางความเขียวชอุ่มของผืนป่าภาคเหนือและพื้นที่ชุ่มน้ำทั่วประเทศ มักจะพบพืชเล็ก ๆ ที่เรียกว่า “หญ้าใบพริก” (ชื่อวิทยาศาสตร์: Asystasia gangetica (L.) T. Anderson) ขึ้นแซมตามข้างทางหรือริมลำธาร แม้ดูเป็นเพียงวัชพืช แต่หากมองใกล้ ๆ จะเห็นความงดงามของดอกสีขาวแต้มม่วงระเรื่อคล้ายกล้วยไม้ขนาดจิ๋ว ราวกับเบญจรงค์ธรรมชาติแต้มแต่งไว้ข้างทาง
“หญ้าใบพริก” มีชื่อเรียกหลากหลายตามถิ่นกำเนิด เช่น บุษบาริมทาง, บุษบาฮาวาย, อังกาบ, บาหยา, ยาหยา, ตำลึงหวาน (ภาคกลาง), ผักกูดเน่า (เชียงใหม่) หรือในภาคอีสานที่รู้จักกันดีในชื่อ “อ่อมแซบ” และ “ผักอ่อม”
พืชชนิดนี้มีใบคล้ายใบพริก แต่สีเขียวอ่อนและนุ่มกว่า ยอดอ่อนและใบของมันสามารถนำมาปรุงอาหารได้หลากหลายเมนู ไม่ว่าจะเป็นผักเคียง, ผัด, แกงอ่อม หรือจะลวกจิ้มน้ำพริกแบบพื้นบ้าน ก็ให้รสชาตินุ่มลิ้นและกลิ่นหอมเฉพาะตัว
นอกจากใช้รับประทานได้แล้ว “หญ้าใบพริก” ยังมีสรรพคุณทางยามากมาย เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านที่ใช้สืบต่อกันมาช้านาน ใบสดใช้ต้มน้ำดื่มช่วยแก้ไข้ บำรุงธาตุ แก้ปวดเมื่อย แก้ท้องเสีย ขับปัสสาวะ และยังช่วยให้ประจำเดือนมาปกติ ถือเป็นสมุนไพรพื้นบ้านที่ทั้งงามตาและมีคุณค่าต่อสุขภาพ
บริเวณอุทยานแห่งชาติคลองลาน จังหวัดกำแพงเพชร เป็นอีกหนึ่งพื้นที่ที่สามารถพบเห็น “หญ้าใบพริก” ได้บ่อยครั้งตามแนวทางเดินศึกษาธรรมชาติ โดยเฉพาะในช่วงฤดูฝน ดอกไม้เล็กสีขาวม่วงเหล่านี้จะบานสะพรั่งแต่งแต้มความสดชื่นให้ผืนป่าอย่างเงียบงาม
หญ้าใบพริก — ดอกเล็ก ๆ ที่ไม่ธรรมดา
เธออาจเป็นเพียงพืชริมทาง แต่กลับซ่อนความงามและคุณค่ามากเกินกว่าจะมองข้าม เป็นทั้งอาหาร ยา และเรื่องเล่าของภูมิปัญญาที่หยั่งรากอยู่ในผืนดินไทยอย่างแท้จริง
ขอบคุณข้อมูล เพจอุทยานแห่งชาติคลองลาน
