บนผืนดินที่ดูแห้งแล้งและแข็งกระด้างของลานหินทราย อาจไม่มีใครคาดคิดว่าจะซ่อนความงดงามอันเปราะบางเอาไว้ได้ แต่หากก้าวเดินเข้าไปสู่ผืนป่าแห่งภูลังกา จังหวัดนครพนม คุณอาจได้พบกับ “ม้าวิ่ง” กล้วยไม้ป่าที่พร้อมเผยความงามอันน่าทึ่งให้เห็น
“ม้าวิ่ง” หรือ Phalaenopsis pulcherrima คือกล้วยไม้ในวงศ์ Orchidaceae ที่มีความโดดเด่นทั้งรูปร่าง สีสัน และเรื่องราวทางธรรมชาติ ดอกของมันมีสีสันหลากหลาย ตั้งแต่ชมพูเข้ม ม่วงระเรื่อ ไปจนถึงโทนสีขาวอมม่วง ขนาดดอกก็แตกต่างกันไปตามแต่ละพื้นที่ จนบางครั้งนักพฤกษศาสตร์ต้องนิยามความแตกต่างเหล่านี้ด้วยชื่อสายพันธุ์ย่อย (variety) หรือรูปแบบ (forma) และบางครั้งก็ถึงขั้นจัดให้เป็นชนิดใหม่ ความหลากหลายนี้สะท้อนให้เห็นถึงพลวัตของธรรมชาติที่ยังคงซ่อนปริศนาให้ผู้คนได้ค้นหาต่อไป
ถิ่นกำเนิดของม้าวิ่งส่วนใหญ่จะพบตามลานหินทราย ซึ่งแม้จะเป็นพื้นที่ที่แลดูขาดแคลน แต่กลับเป็นแหล่งอาศัยสำคัญของกล้วยไม้ชนิดนี้ โดยเฉพาะบริเวณอุทยานแห่งชาติภูลังกา และยังขยายไปทั่วภาคอีสาน ตั้งแต่เขตภูวัว-ภูลังกาทางตอนบน ไปจนถึงผาแต้มทางตอนล่าง
ชื่อ “ม้าวิ่ง” อาจทำให้ใครหลายคนเข้าใจไปถึงการเคลื่อนไหวของสัตว์สี่เท้าที่รวดเร็ว แต่แท้จริงแล้วคือการเปรียบเปรยความพลิ้วไหวและพลังชีวิตที่กล้วยไม้ชนิดนี้มอบให้แก่ผู้ที่ได้พบเห็น ดอกของมันเบ่งบานอย่างอิสระท่ามกลางลมและแสงแดด เหมือนม้าที่กำลังวิ่งโลดแล่นอยู่บนผืนหินกว้าง
“ม้าวิ่ง” จึงไม่ได้เป็นเพียงกล้วยไม้ป่าที่สวยงาม หากยังเป็นสัญลักษณ์ของความเข้มแข็งและการปรับตัวของพืชพรรณไทยในถิ่นทุรกันดาร และยังเป็นแรงบันดาลใจให้คนหันกลับมามองความล้ำค่าของพรรณไม้พื้นถิ่น ที่คงคุณค่าให้ธรรมชาติอีสานยังคงมีเรื่องราวให้น่าค้นหาอยู่เสมอ
ที่มา: ทีมสำรวจพรรณไม้ภูวัว-ภูลังกา / หอพรรณไม้ Forest Herbarium – BKF
