กุ้งก้ามกรามนับเป็นอีกหนึ่งสัตว์น้ำเศรษฐกิจ ที่มีศักยภาพ สามารถเพาะเลี้ยงได้ทุกภาคของประเทศ ขณะที่ด้านการตลาดก็เป็นที่ต้องการของทั้งร้านอาหาร ร้านค้า ตลาด รวมไปถึงห้างโมเดิร์นเทรดต่าง ๆ
ฉะนั้น จึงเป็นสัตว์น้ำอีกหนึ่งชนิด ที่กรมประมงให้ความสำคัญ “โครงการเสริมสร้างการจัดการชุมชนประมงต้นแบบในการบริหารจัดการทรัพยากรกุ้งก้ามกรามเพื่อสร้างรายได้ให้กับชุมชน” จึงเกิดขึ้น
กระทั่งเมื่อวันที่ 26 ธันวาคมที่ผ่านมา โครงการดังกล่าวจึงเป็นรูปธรรมขึ้น โดยมีการจัดพิธีเปิด “โครงการเสริมสร้างการจัดการชุมชนประมงต้นแบบในการบริหารจัดการทรัพยากรกุ้งก้ามกรามเพื่อสร้างรายได้ให้กับชุมชน” ตั้งเป้ายกระดับเศรษฐกิจฐานรากด้วยการเพิ่มผลผลิตกุ้งก้ามกรามสัตว์น้ำเศรษฐกิจมูลค่าสูง ณ กลุ่มเครือข่ายเฝ้าระวังการทำประมงบ้านหนองโน อ่างเก็บน้ำเขื่อนลำปาว ต.หัวหิน อ.ห้วยเม็ก จ.กาฬสินธุ์ โดยมี นางฐิติพร หลาวประเสริฐ อธิบดีกรมประมง เป็นประธานในพิธีเปิด พร้อมพัฒนาชุมชนประมงน้ำจืด 3 แห่ง ในพื้นที่ จ.พระนครศรีอยุธยา พัทลุง และกาฬสินธุ์ เป็นต้นแบบการใช้ประโยชน์จากสัตว์น้ำอย่างสมดุลและยั่งยืน โดยมี นายผดุงศักดิ์ อิ่มเอิบ รองผู้ว่าราชการจังหวัดกาฬสินธุ์ ให้การต้อนรับ และมีผู้แทนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ตลอดจนประชาชนในพื้นที่เข้าร่วมกิจกรรมอย่างคับคั่ง
นางฐิติพร หลาวประเสริฐ อธิบดีกรมประมง เปิดเผยว่า กรมประมงได้ให้ความสำคัญกับการเสริมสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชนในการบริหารจัดการทรัพยากรสัตว์น้ำท้องถิ่นให้เกิดความยั่งยืน โดยสนับสนุนให้มีการรวมกลุ่มและขึ้นทะเบียนเป็นองค์กรชุมชนประมงท้องถิ่น เพื่อส่งเสริมให้ชุมชนมีบทบาทในการร่วมคิด ร่วมทำ ร่วมดูแลและร่วมใช้ประโยชน์จากสัตว์น้ำอย่างเหมาะสม ตามนโยบายของร้อยเอก ธรรมนัส พรหมเผ่า รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ที่มุ่งสร้างความเข้มแข็งให้ชุมชนสามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน จนประสบผลสำเร็จในหลายพื้นที่ทั่วประเทศ ปัจจุบันมีองค์กรชุมชนประมงท้องถิ่นทั้งหมด 3,495 กลุ่ม รวมจำนวนสมาชิกกว่า 121,652 ราย
สำหรับ “โครงการเสริมสร้างการจัดการชุมชนประมงต้นแบบ ในการบริหารจัดการทรัพยากรกุ้งก้ามกรามเพื่อสร้างรายได้ให้กับชุมชน” นี้ กรมประมง ได้บูรณาการความร่วมมือระหว่างภาครัฐและภาคประชาชน ในการพัฒนาองค์กรชุมชนประมงท้องถิ่นที่มีความเข้มแข็ง ให้เป็นต้นแบบด้านการบริหารจัดการทรัพยากรสัตว์น้ำ ควบคู่ไปกับการเพิ่มผลผลิตกุ้งก้ามกรามที่เป็นสัตว์น้ำเศรษฐกิจมูลค่าสูง เพื่อสร้างรายได้ให้กับคนในชุมชน และต่อยอดขยายผลสำเร็จไปสู่ชุมชนอื่น ๆ ในอนาคต โดยคัดเลือกชุมชนประมงในพื้นที่แหล่งน้ำจืดที่มีความโดดเด่นเพื่อดำเนินการภายใต้โครงการฯ 3 แห่ง ประกอบด้วย
1. กลุ่มผู้ทำประมงตกกุ้งบ้านใหม่ ต.บ้านใหม่ อ.พระนครศรีอยุธยา จ.พระนครศรีอยุธยา ที่มีเครือข่ายความร่วมมือที่เข้มแข็งในการควบคุมการทำการประมงผิดกฎหมายในพื้นที่แม่น้ำเจ้าพระยา
2. กลุ่มเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำอ่าวคลองขุด ต.หานโพธิ์ อ.เขาชัยสน จ.พัทลุง ที่มีการจัดตั้งธนาคารกุ้งก้ามกรามที่คนในชุมชนสามารถเพาะพันธุ์ เพื่อผลิตลูกพันธุ์ และปล่อยลงสู่ทะเลสาบสงขลาได้ปีละกว่า 3 ล้านตัว และ
3. กลุ่มเครือข่ายเฝ้าระวังการทำประมงบ้านหนองโน ต.หัวหิน อ.ห้วยเม็ก จ.กาฬสินธุ์ โดยตลอดระยะเวลาดำเนินโครงการจะมีเจ้าหน้าที่กรมประมงเป็นพี่เลี้ยงคอยให้คำปรึกษา พร้อมติดตามและประเมินผลอย่างใกล้ชิด
สำหรับ “กลุ่มเครือข่ายเฝ้าระวังการทำประมงบ้านหนองโน”ตั้งอยู่บริเวณอ่างเก็บน้ำเขื่อนลำปาว มีการดำเนินกิจกรรมอนุรักษ์สัตว์น้ำประจำชุมชน ตั้งแต่ปี 2558 โดยศูนย์ป้องกันและปราบปรามประมงน้ำจืดกาฬสินธุ์ได้เข้ามาส่งเสริมและสนับสนุนให้ขึ้นทะเบียนเป็นองค์กรชุมชนประมงท้องถิ่น จนได้รับเงินอุดหนุนโครงการสร้างความเข้มแข็งกลุ่มการผลิตด้านประมง ซึ่งทางกลุ่มฯ ได้นำงบประมาณดังกล่าวไปจัดสร้างแนวเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำขนาด 70 ไร่ เพื่อเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยสัตว์น้ำ พัฒนาอาชีพประมงด้วยการจัดซื้อเครื่องมือทำการประมง เพื่อปรับเปลี่ยนให้ถูกต้องตามกฎหมาย และส่งเสริมการแปรรูปสัตว์น้ำเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เช่น ปลาแดดเดียว ปลาตากแห้ง และน้ำพริกปลา เพื่อเพิ่มรายได้ให้กับสมาชิกภายในกลุ่ม รวมถึงจัดทีมอาสาสมัคร ชปพ.ประมง ออกปฏิบัติงานควบคุมเฝ้าระวังการทำการประมงผิดกฎหมายร่วมกับเจ้าหน้าที่ จนได้รับรางวัลอาสาสมัครประมงดีเด่นประจำปี พ.ศ. 2568
นับว่ากิจกรรมของกลุ่มฯ มีศักยภาพการดำเนินงานที่ครอบคลุมด้านการบริหารจัดการอย่างเป็นระบบ อีกทั้ง กุ้งก้ามกรามกาฬสินธุ์ มีจุดเด่นด้านคุณภาพและได้รับการผลักดันให้เป็นสินค้า GI ประจำ จ.กาฬสินธุ์ เป็นที่ต้องการของร้านอาหารในพื้นที่และจังหวัดใกล้เคียง ซึ่งชุมชนมีการจัดตั้งตลาดรับซื้อกุ้งก้ามกรามจากสมาชิก เพื่อจำหน่ายกุ้งก้ามกรามที่สดและมีคุณภาพดี ส่งตรงถึงมือผู้บริโภคอีกด้วย
โดยภายในงานมีการมอบรางวัลให้กับนักเรียนที่เข้าร่วมการประกวดวาดภาพ หัวข้อ กุ้งใหญ่เขื่อนลำปาว มอบแผ่นป้ายเงินอุดหนุนโครงสร้างความเข้มแข็งกลุ่มการผลิตด้านการประมง ประจำปี พ.ศ.2569 ให้แก่ประธานองค์กรชุมชนประมงท้องถิ่น จ.กาฬสินธุ์ จำนวน 3 องค์กร โครงการธนาคารผลผลิตสัตว์น้ำแบบมีส่วนร่วม จำนวน 1 ชุมชน มอบพันธุ์กุ้งก้ามกรามและพันธุ์สัตว์น้ำจืดให้กับผู้แทนเครือข่ายชุมชนประมงรอบอ่างเก็บน้ำเขื่อนลำปาว และร่วมกันปล่อยพันธุ์กุ้งก้ามกรามในเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์น้ำกว่า 2 ล้านตัว เพื่อฟื้นฟูทรัพยากรสัตว์น้ำ และคืนความอุดมสมบูรณ์ให้กับระบบนิเวศ
พร้อมกันนี้ ยังได้มีการจัดนิทรรศการการบริหารจัดการทรัพยากรสัตว์น้ำ และกุ้งก้ามกรามของชุมชนรอบอ่างเก็บน้ำเขื่อนลำปาว และการจำหน่ายผลิตภัณฑ์สัตว์น้ำของกลุ่มแปรรูปจากชุมชนบ้านหนองโน ต.หัวหิน อ.ห้วยเม็ก, บ้านคำคา ต.โนนศิลา อ.สหัสขันธ์ และบ้านทับปลา ต.หนองสรวง อ.หนองกุงศรี เช่น น้ำพริกปลา ปลาร้า ปลาส้ม ปลาตากแห้ง
อธิบดีฯ กล่าวในตอนท้ายว่า การดำเนินโครงการผ่าน 3 ชุมชนต้นแบบในครั้งนี้ สะท้อนถึงพลังความร่วมมือระหว่างภาครัฐและองค์กรชุมชนประมงท้องถิ่นในการขับเคลื่อนภาคนโยบายไปสู่การปฏิบัติจริง ชุมชนสามารถบริหารจัดการทรัพยากรท้องถิ่นของตนเองได้อย่างยั่งยืน โดยกรมประมงพร้อมที่จะให้การสนับสนุนและนำโมเดลความสำเร็จนี้ไปขยายผลสู่พื้นที่อื่นๆ ทั่วประเทศ เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของเกษตรกร และชาวประมงให้มีความมั่นคงในการประกอบอาชีพต่อไป
