ท่ามกลางผืนป่าลึกที่โอบกอดด้วยหมอกและความชุ่มชื้นของอุทยานแห่งชาติเขาหลวง จังหวัดนครศรีธรรมราช มีดอกไม้เล็ก ๆ ซ่อนตัวอยู่อย่างเงียบงามในระดับความสูง 300–800 เมตรจากระดับน้ำทะเล นั่นคือ “เอื้องหัวค้อน” (Robiquetia vietnamensis) กล้วยไม้ป่าหายากที่เพิ่งได้รับการยืนยันการค้นพบโดยศูนย์วิจัยและพัฒนานวัตกรรมอุทยานแห่งชาติ จังหวัดสุราษฎร์ธานี
เอื้องหัวค้อนเป็นกล้วยไม้อิงอาศัยขนาดเล็ก ลำต้นห้อยสั้นคล้ายกระบอกแบน ใบรูปรีแกมขอบขนาน ขนาดประมาณ 3 x 8 เซนติเมตร ปลายใบแหลมไม่สมมาตร จุดเด่นของมันคือความงามที่ปรากฏในช่วงเดือนตุลาคมถึงพฤศจิกายน เมื่อช่อดอกเล็ก ๆ หลายช่อผลิออกมาพร้อมกัน กลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีสีเหลืองแกมสีน้ำตาลอ่อน ประดับด้วยลายเส้นสีแดง ส่วนกลีบปากสีม่วง–ขาวโค้งเข้าหากันอย่างประณีต ทำให้ภาพรวมคล้าย “หัวค้อน” ซึ่งกลายเป็นที่มาของชื่อเรียกอันเป็นเอกลักษณ์
แม้เอื้องหัวค้อนจะพบได้ในหลายประเทศ เช่น จีนตอนใต้ เวียดนาม เกาะบอร์เนียว มาเลเซีย และสุมาตรา แต่ในประเทศไทย มันเลือกที่จะเติบโตในพื้นที่ป่าดิบแล้งและป่าพรุน้ำจืดที่แสงแดดลอดผ่านเพียงบางส่วน ความละเอียดอ่อนเช่นนี้ทำให้กล้วยไม้ชนิดนี้ต้องพึ่งพาสภาพแวดล้อมที่สมบูรณ์อย่างแท้จริง
การค้นพบเอื้องหัวค้อนครั้งนี้ ไม่เพียงเป็นการบันทึกความหลากหลายทางชีวภาพที่เพิ่มขึ้นในอุทยานแห่งชาติเขาหลวง แต่ยังเป็นเครื่องย้ำเตือนให้เราเห็นว่า ธรรมชาติยังคงมีสิ่งมหัศจรรย์รอให้ค้นหา หากแต่ความงามเหล่านี้จะดำรงอยู่ได้ ก็ต่อเมื่อได้รับการปกป้องในถิ่นกำเนิดเท่านั้น
กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช จึงเชิญชวนให้ประชาชนร่วมกันตระหนักถึงคุณค่าของผืนป่า สนับสนุนการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ และปล่อยให้ “เอื้องหัวค้อน” เบ่งบานอย่างอิสระในบ้านที่แท้จริงของมัน—ป่าเขาหลวง
ขอบคุณข้อมูล กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธ์พืช
