“กลางสายลมเดือนกรกฎาคม…หากใครมีโอกาสเดินทางเข้าสู่ป่าผืนใหญ่ของภาคกลางและภาคเหนือของประเทศไทย อาจได้พบกับปรากฏการณ์งดงามของต้นไม้ชนิดหนึ่งที่พร้อมใจกันผลิดอกสีม่วงละมุนปกคลุมยอดไม้เป็นกลุ่มใหญ่ “
ต้นไม้เหล่านี้ คือ “ตะแบกเกรียบ” ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า (ลาเกอร์สโตรเมีย โคชินชิเนนซิส ปีแอร์) อยู่ในวงศ์ (ลิทราเซีย) “ตะแบกเกรียบ” เป็นสมาชิกหนึ่งในสกุลตะแบก (Lagerstroemia) ที่มีอยู่หลากหลายชนิดในประเทศไทย เช่น ตะแบกนา ตะแบกเปลือกบาง ตะแบกทะเล และตะแบกนายเนย แต่ตะแบกเกรียบมีลักษณะพิเศษ คือออกดอกพร้อมกันเป็นผืนกว้าง สีม่วงอมชมพูสดใสที่ค่อย ๆ แปรเปลี่ยนเป็นขาวเมื่อใกล้โรยร่วง ความงดงามนี้สามารถมองเห็นได้ในระยะไกล และมักกลายเป็นเป้าหมายของนักท่องเที่ยวที่แสวงหาภาพถ่ายธรรมชาติในฤดูฝนต้นปี
พื้นที่เด่นที่พบ “ตะแบกเกรียบ” ขึ้นเป็นกลุ่มใหญ่ได้แก่ เขาตะเภา ตำบลเพนียด อำเภอโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี ,เขาพุคา ตำบลโคกแสมสาร อำเภอโคกเจริญ จังหวัดลพบุรี และภูเขาสีม่วง อ่างเก็บน้ำห้วยน้ำลาด ตำบลไพศาลี อำเภอไพศาลี จังหวัดนครสวรรค์
นอกจากนี้ ยังพบได้บริเวณใกล้ที่ทำการอุทยานแห่งชาติแม่วงก์, เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าดอยผาเมือง, ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย, อุทยานแห่งชาติแม่ปิง และอุทยานแห่งชาติภูพาน
“ตะแบกเกรียบ” เป็นไม้ต้นขนาดกลางถึงใหญ่ สูงได้ตั้งแต่ 4 เมตรจนถึง 30 เมตร ลำต้นมีเปลือกสีน้ำตาลอ่อน หลุดร่อนเป็นแผ่น ๆ จนเกิดรอยบุ๋มตามลำต้น ดอกออกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง ยาวได้ถึง 30 เซนติเมตร กลีบดอกมีสีม่วงเมื่อเริ่มบาน และจะค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นสีขาวก่อนโรย ฐานของกลีบเลี้ยงไม่มีสัน มีขนสีสนิมปกคลุม เส้นผ่านศูนย์กลางของดอกเมื่อบานเต็มที่ประมาณ 3.5–5.5 เซนติเมตร ผลมีรูปทรงรีแกมกลม ยาวราว 1.4–1.7 เซนติเมตร
ไม้ชนิดนี้ขึ้นได้ดีในป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง ป่าดิบแล้ง และพื้นที่เขาหินปูน ที่ระดับความสูง 50–1,000 เมตร พบได้เกือบทุกภาคของประเทศไทย ยกเว้นภาคใต้ และยังพบในประเทศเพื่อนบ้าน เช่น เมียนมา จีนตอนใต้ และภูมิภาคอินโดจีน
“ดอกตะแบกเกรียบมิใช่เพียงความสวยงามแห่งฤดูกาล แต่ยังสะท้อนถึงความหลากหลายทางชีวภาพของผืนป่าไทยที่ยังมีชีวิต เติบโต และเบ่งบาน…ในทุกเดือนกรกฎาคมของทุกปี“
โดย สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืชฯ
