ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อว่าบรรยากาศการเลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภา(สว.) มีบทบาทสำคัญในการพิจารณาและกลั่นกรองกฎหมาย ควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน และให้คำแนะนำหรือให้ความเห็นชอบให้บุคคลดำรงตำแหน่งในองค์กรอสิระต่างๆ ล้วนแต่เกี่ยวพันกับชีวิตของประชาชนทั่วประเทศ จะเงียบเหงาและซบเซา
หากทำโพลถามประชาชนทั่วประเทศว่าทราบหรือไม่จะมีการเลือกตั้งสว.เมื่อใด และเลือกตั้งแบบไหน ขอการันตีเลยว่าร้อยละ 70 ตอบว่าไม่ทราบว่าเลือกเมื่อใด และร้อยละ 95 ไม่ทราบว่าเลือกแบบไหน ที่การันตีแบบนี้เพราะได้ประเมินและสอบถามจะคนรอบข้างส่วนใหญ่แล้วว่าไม่ทราบแต่ที่ตอบแบบนั้นเพราะไม่อยากอ่าน ไม่อยากศึกษา เนื่องจากวิธียุ่งยากซับซ้อน และไม่มีสิทธิ์เลือกตั้งเพราะไม่ใช่ผู้สมัคร
เคยนั่งสนทนากับพรรคพวกกลุ่มหนึ่งมีการสอบถาม”จอมมารน้อย”ว่ารู้วิธีการสมัครและเลือกสว.หรือไม่ ตอบว่าทราบเพราะได้อ่านจาก คู่มือสำหรับผู้สมัครรับเลือกเป็นสว. จึงเล่าให้ฟัง พอเล่าจบสมาชิกในวงเห็นตรงกันว่าควรให้ฉายาว่า”สว.ชุดจับสลาก”
ทำไมถึงตั้งฉายา”สว.ชุดจับสลาก” ขอเล่าแบบคร่าวๆว่าการเลือกมี 3 ระดับ คือ อำเภอ จังหวัดและระดับประเทศ แบ่งเป็น 20 กลุ่มอาชีพ ผู้สมัครจะเลือกกันเองประชาชนทั่วไปไม่เกี่ยว เมื่อเลือกขั้นสุดท้ายจะได้ สว.กลุ่มละ 10 คน จำนวน 200 คน จะเปิดรับสมัครระหว่างวันที่ 20-24 พฤษภาคม เลือกระดับอำเภอ วันที่ 9 มิถุนายน ระดับจังหัวด 16 มิถุนายน และระดับประเทศ 26 มิถุนายน
วิธีการเลือกระดับอำเภอ ผู้อำนวยการเลือกตั้งระดับอำเภอ ให้ผู้สมัครแต่ละกลุ่มลงคะแนนเลือกบุคคลในกลุ่มเดียวกันได้ไม่เกิน 2 คน โดยลงคะแนนให้ตัวเองได้ แล้วลงคะแนนให้บุคคลอื่นไม่เกิน 1 คน ผู้ได้คะแนนลำดับที่ 1-5 จะเป็นตัวแทนกลุ่มในรอบแรก กรณีที่มีลำดับที่1-5 มีคะแนนเท่ากันให้จับสลากว่าใครจะได้เป็นผู้รับเลือก หากกลุ่มใดมีผู้สมัครไม่ถึง 5 คน ถือว่าทุกคนผ่านการเลือกขั้นต้น และกลุ่มใดไม่มีผู้สมัครให้งดการเลือก
เมื่อได้ผู้รับเลือกขั้นต้นกลุ่มละ 5 คนแล้ว ให้แต่ละกลุ่มตกลงกันว่าใครจะเป็นตัวแทนจับสลากแบ่งสาย แต่ถ้าตกลงกันไม่ได้ให้จับสลากเลือกตัวแทน การจับสลากแบ่งสายออกเป็นสายไม่เกิน 4 สาย แต่ละสายประกอบด้วยจำนวนกลุ่มเท่ากัน หากแบ่งเท่ากันไม่ได้ ให้แบ่งแต่ละสายมีจำนวนกลุ่มใกล้เคียงกันมากที่สุด แต่ละสายไม่เกิน 5 กลุ่มแต่ต้องไม่น้อยกว่า 3 กลุ่ม
เมื่อแบ่งสายแล้วผู้รับเลือกขั้นต้นแต่ละกลุ่มเลือกผู้รับเลือกขั้นต้นในกลุ่มอื่นที่อยู่ในสายเดียวกัน โดยแต่ละคนมีสิทธิ์เลือกผู้รับเลือกขั้นต้นในกลุ่มอื่นที่อยู่ในสายเดียวกันได้กลุ่มละ 1 คน ในชั้นนี้ผู้ที่ได้รับเลือกขั้นต้นในกลุ่มเดียวกันจะเลือกกันเองหรือตนเองไม่ได้ เมื่อลงคะแนนเรียบร้อยแล้ว ผู้อำนวยการฯให้ดำเนินการนับคะแนน ผู้ที่ได้ลำดับที่ 1-3 ของแต่ละกลุ่มจะได้ตัวแทนขึ้นไปเลือกในระดับจังหวัด หากลำดับที่ 1-3 แต่ละกลุ่มมีคะแนนเท่ากันจะทำจับสลากเพื่อหาผู้ชนะไปเป็นตัวแทน
ระดับจังหวัด การเลือกตั้งจะดำเนินการในทำนองเดียวกับระดับอำเภอ เพียงแต่จำนวนคนลดลงเหลือกลุ่มละ 3 คน เมื่อผ่านขั้นตอนการเลือกจนถึงขั้นตอนสุดท้ายจะคัดผู้คะแนนสูงสุดจำนวน 2 คน เป็นตัวแทนกลุ่มแต่ละกลุ่มเพื่อไปเลือกตั้งในระดับประเทศ ซึ่งแต่ละขั้นถ้ามีความเห็นไม่ตรงกันหรือมีคะแนนเท่ากันล้วนแต่ต้องจับสลากเพื่อชัยชนะทั้งสิ้น
ระดับประเทศ จะดำเนินการในลักษณะเดียวกัน เพียงแต่เพิ่มจำนวนผู้ได้คะแนนสูงสุด เริ่มที่ผู้ได้รับเลือกในแต่ละกลุ่มลงคะแนนเลือกบุคคลในกลุ่มเดียวกันได้ไม่เกิน 10 คน โดยลงคะแนนเลือกตัวเองได้และลงคะแนนเลือกบุคคลใดได้เพียงคนละ 1 คะแนนเท่านั้น จะคัดผู้ที่ได้คะแนนลำดับที่ 1-40 ผ่านเข้ารอบ หากใครมีคะแนนเท่ากันใช้วิธีจับสลากตัดสิน
ในกรณีที่มีผู้ได้คะแนนไม่ถึง 40 คน แต่มีจำนวน 20 คนขึ้นไป ให้ผู้รับเลือกขั้นต้นของกลุ่มนั้นเท่าที่มีอยู่ แต่ถ้ามีผู้ได้คะแนนไม่ถึง 20 คน ให้ผู้อำนวยการเลือกตั้งระดับประเทศจัดให้มีผู้ซึ่งไม่ได้รับเลือกยังอยู่ ณ สถานที่เลือก ลงคะแนนเลือกกันเองใหม่เพื่อให้ได้ครบ 20 คน
เมื่อได้ตัวแทนครบทุกกลุ่มแล้ว ให้ตัวแทนแต่ละกลุ่มตกลงกันว่าใครจะจับสลากแบ่งสาย หากตกลงกันไม่ได้ให้จับสลากตัดสิน เมื่อแบ่งสายแล้วให้ผู้รับเลือกของแต่ละกลุ่มเลือกผู้สมัครที่อยู่ในสายเดียวกันได้กลุ่มละไม่เกิน 5 คน แต่เลือกในกลุ่มเดียวกันและเลือกตัวเองมิได้
เมื่อดำเนินการลงคะแนนเรียบร้อยแล้วให้ผู้อำนวยการฯระดับประเทศแจ้งผลนับคะแนนให้คณะกรรมการการเลือกตั้ง(กกต.)ทราบ กกต.ได้รับรายงานจะรอไว้ไม่น้อยกว่า 5 วัน เมื่อพ้นกำหนดถ้ากกต.เห็นว่าการเลือกเป็นไปโดยสุจริต เที่ยงธรรม จะประกาศในราชกิจจานุเบกษา ให้ผู้ได้คะแนนลำดับที่ 1-10 ในแต่ละกลุ่ม ได้รับเลือกเป็น สว. ลำดับที่ 11-15 ของแต่ละกลุ่มขึ้นเป็นบัญชีสำรอง
นี่คือรูปแบบการเลือก สว.ออกแบบโดยคณะกรรมการร่างรัฐธรรมนูญ(กรธ.)ที่มีเผด็จทหารเป็นร่มเงา คิดสูตรได้พิสดารพันลึกยิ่งหนักและเป็นสูตรเดียวในโลกก็ว่าได้ ถ้าจะบอกว่าสมองปกติของมนุษย์ทั่วไปคงคิดไม่ได้แบบนี้คงไม่ผิดนัก
ถ้าอ่านอย่างละเอียดแต่ละขั้นตอนพอถึงจุดที่ต้องหาทางออก มีวิธีเดียวคือจับสลากเพื่อผ่าทางตัน ที่ตั้งฉายาว่า”สว ชุดจับสลาก”มิได้เกินเลยไปแต่อย่างใด !!!
